Trồng dưa lưới không chỉ cần kỹ thuật, mà còn đòi hỏi một lịch trình công việc khoa học và sát thực tế. Bài viết này sẽ giúp bạn xác định các công việc cụ thể cần thực hiện theo từng tuần – từ khi gieo hạt, chăm cây con, xử lý dây leo, đến giai đoạn thụ phấn, chăm quả và thu hoạch. Với lịch biểu chi tiết và hợp lý, bạn có thể chủ động phân bổ nhân lực, theo dõi tiến độ mùa vụ và hạn chế tối đa sai sót trong canh tác. Đây là nền tảng quan trọng giúp nhà nông tối ưu sản lượng và chất lượng trong từng vụ dưa.
Nội Dung Bài Viết
Tuần 1
Đặc điểm hình thái:
Hạt dưa lưới sau khi được ủ ấm và ủ ẩm trong khoảng 36–48 giờ sẽ bắt đầu tách vỏ, phần mầm trắng nhô ra. Sau khi gieo, cây con mọc lên với hai lá mầm mở rộng, chiều cao trung bình từ 2–4 cm. Thân còn mềm, dễ gãy nếu không được cố định đúng cách.
Chế độ chăm sóc:
Trong tuần đầu tiên, cây cần được đặt nơi có ánh sáng tự nhiên nhẹ, tránh ánh nắng gay gắt buổi trưa. Giữ độ ẩm giá thể ổn định, tránh tưới trực tiếp lên thân cây non. Tuyệt đối không để giá thể bị úng – điều này dễ gây thối mầm.
Ghi chú kỹ thuật:
Sử dụng bầu giá thể là túi PE trắng đen hai lớp xem sản phẩm tại đây để đảm bảo thoát nhiệt và chống rêu mốc. Kê bầu giá thể trên đế gạch đất nung hoặc đế nhựa chuyên dụng đế kê chịu lực để cách ly khỏi mặt đất, hạn chế côn trùng và ẩm thấp. Tuy nhiên, cần lưu ý: đế gạch tuy chắc chắn nhưng khá nặng, gây khó khăn cho việc thu gom sau vụ.
Tuần 2
Đặc điểm hình thái:
Bắt đầu xuất hiện 1–2 lá thật đầu tiên bên cạnh cặp lá mầm. Lá thật có hình răng cưa nhẹ và màu xanh nhạt. Thân vươn cao hơn, khoảng 5–8 cm nhưng vẫn còn yếu. Hệ rễ tiếp tục phát triển mạnh mẽ bên trong bầu giá thể.
Chế độ chăm sóc:
Tưới nhẹ nhàng bằng bình phun sương vào buổi sáng hoặc chiều mát. Có thể bắt đầu sử dụng dung dịch dinh dưỡng pha loãng ở nồng độ 1/4 so với tiêu chuẩn. Duy trì độ ẩm nhẹ cho giá thể, không để mặt giá thể bị khô trắng.
Ghi chú kỹ thuật:
Che phủ lưới giảm nhiệt khoảng 30–50% trong những ngày nắng gắt để tránh cây bị sốc nhiệt. Đảm bảo ánh sáng tán xạ đủ mạnh giúp cây con phát triển cân đối. Trước khi chuyển khay hoặc di chuyển cây, cần kiểm tra đều tỷ lệ nảy mầm để đảm bảo mật độ trồng.
Tuần 3
Đặc điểm hình thái:
Cây dưa lưới đạt 3–4 lá thật, có màu xanh đậm hơn và mặt lá mịn hơn. Lá phát triển về kích thước và bắt đầu che phủ mặt bầu giá thể. Thân đứng cứng cáp hơn, có thể chống đỡ nhẹ gió. Rễ lan tỏa mạnh ra toàn bộ thể tích giá thể.
Chế độ chăm sóc:
Tăng dần lượng dinh dưỡng trong nước tưới lên 1/2 nồng độ chuẩn. Duy trì tưới đều đặn 2 lần mỗi ngày. Ưu tiên sử dụng hệ thống tưới nhỏ giọt hoặc phun mù để đảm bảo độ ẩm ổn định mà không làm tổn thương lá.
Ghi chú kỹ thuật:
Bắt đầu xoay cây nhẹ mỗi ngày để ánh sáng phân bố đều, giúp cây phát triển cân đối. Quan sát lá – nếu có hiện tượng vàng lá hoặc cháy mép, có thể do thiếu dưỡng chất hoặc mất cân bằng pH. Cần điều chỉnh kịp thời để tránh ảnh hưởng giai đoạn sau.
Tuần 4
Đặc điểm hình thái:
Cây dưa lưới đạt chiều cao từ 20–30 cm, có từ 5–7 lá thật, đường kính tán rộng, lá phủ gần kín bầu. Xuất hiện các rễ cám bám ra ngoài thành bầu, báo hiệu cây đang bước vào giai đoạn phát triển mạnh mẽ. Thân có xu hướng ngả và bắt đầu leo bò hoặc vươn thẳng nếu có dây cột.
Chế độ chăm sóc:
Dinh dưỡng: Tăng nồng độ phân bón lên mức tiêu chuẩn, ưu tiên loại phân tổng hợp NPK 20-20-20 hoặc NPK + canxi + magie để thúc đẩy tăng trưởng thân – lá.
Tưới nước: Duy trì 1–2 lần/ngày tùy vào điều kiện thời tiết, nhưng không để giá thể quá ẩm.
Ánh sáng: Đảm bảo chiếu sáng đủ 6–8 giờ/ngày; nếu trồng nhà màng cần mở lưới đúng thời điểm.
Ghi chú kỹ thuật:
Bắt đầu cắm cây chống hoặc giăng dây dẫn thân (nếu trồng giàn) để định hướng cây, tránh gãy thân.
Quan sát bộ rễ – nếu thấy rễ khô cháy hoặc bám rêu thì có thể đang bị úng nước hoặc dư phân.
Tuần này cũng là thời điểm nên chuẩn bị cho thao tác ngắt ngọn và thụ phấn nhân tạo ở tuần kế tiếp.
Tuần 5
Đặc điểm hình thái:
Cây có 8–10 lá thật, thân chính vươn dài trên 40cm, xuất hiện nhiều chồi nách và nụ hoa. Một số giống sẽ thấy hoa cái đầu tiên bắt đầu lộ ra ở đốt thứ 6–8. Tán lá lớn, nhu cầu dinh dưỡng và ánh sáng tăng cao.
Chế độ chăm sóc:
Dinh dưỡng: Bắt đầu giảm nhẹ nitơ, tăng kali và vi lượng để chuẩn bị cho giai đoạn ra hoa – đậu trái.
Tưới nước đều, tránh để cây bị khô hoặc thiếu oxy ở rễ.
Có thể bắt đầu phun vi sinh phòng nấm – rầy như Trichoderma hoặc neem oil với liều nhẹ.
Ghi chú kỹ thuật:
Thực hiện thao tác ngắt ngọn ở đốt thứ 8–10, giúp cây tập trung ra hoa cái ở nhánh cấp 1.
Sau khi ngắt ngọn 2–3 ngày, cần thụ phấn nhân tạo bằng tay – chọn hoa cái vừa nở, dùng nhị hoa đực quét nhẹ vào nhuỵ hoa cái.
Nếu thời tiết lạnh (<20°C) hoặc độ ẩm >85%, nên thụ phấn vào buổi sáng nắng ráo để tăng tỷ lệ đậu quả.
Tuần 6
Đặc điểm hình thái:
Sau khi ngắt ngọn và thụ phấn, các nhánh cấp 1 bắt đầu phát triển mạnh, quả non đã hình thành và dài khoảng 1–2cm, có màu xanh sáng, hình bầu dục hoặc tròn tùy giống. Lá dày hơn, xanh đậm, thân cứng cáp hơn.
Chế độ chăm sóc:
Dinh dưỡng: Tăng kali và canxi, giảm nitơ – đây là giai đoạn hình thành tế bào quả nên cần dinh dưỡng cân bằng và sạch bệnh.
Tưới nước: Giữ độ ẩm ổn định, tránh để cây khát nước sẽ làm quả bị sượng hoặc phát triển không đều.
Ánh sáng: Không được che nắng nhiều – thiếu sáng sẽ khiến quả kém phát triển hoặc rụng sớm.
Ghi chú kỹ thuật:
Chọn quả: Mỗi cây nên để 1 quả khỏe nhất (thường nằm ở nhánh cấp 1, vị trí đốt 8–10). Các quả khác cần tỉa bỏ.
Quấn dây định hình quả hoặc đặt giá đỡ nếu trồng giàn cao để tránh làm quả nặng kéo đứt thân.
Quan sát vết thụ phấn: Nếu sau 3–5 ngày hoa cái héo rũ và không đậu quả, cần thụ phấn lại.
Tuần 7 – Giai đoạn nuôi quả ban đầu
Sau khi trồng dưa lưới được khoảng 6 tuần và cây đã đậu quả ổn định, tuần thứ 7 đánh dấu bước chuyển quan trọng sang giai đoạn nuôi trái. Quả lúc này bắt đầu lớn nhanh, trung bình đạt đường kính 3–6cm. Bề mặt trái có lớp lông mịn, cuống chắc khỏe. Lá ngọn ngừng phát triển, năng lượng được dồn vào quả.
Ở giai đoạn này, chế độ chăm sóc dưa lưới cần đặc biệt chú trọng đến dinh dưỡng giàu Kali (K) và Canxi (Ca) để làm cứng mô trái, hạn chế tình trạng nứt nẻ. Việc tưới nước phải duy trì đều đặn, tốt nhất vào buổi sáng sớm. Đặc biệt, không nên tưới trực tiếp lên trái nhằm hạn chế ẩm độ dư thừa, dễ sinh bệnh.
Gợi ý kỹ thuật: Tỉa bớt các lá che phủ để quả dưa hấp thu ánh sáng gián tiếp, giúp hình thành vân lưới rõ nét hơn sau này.
Tuần 8 – Quả phát triển nhanh, vân lưới bắt đầu hình thành
Đến tuần 8, quả dưa lưới sẽ đạt đường kính từ 6–10cm, trọng lượng khoảng 400–600g tùy giống. Nhiều giống đã xuất hiện vết lưới sơ khai – là những đường gân trắng mờ chạy dọc thân quả, một dấu hiệu quan trọng của chất lượng thương phẩm.
Để hỗ trợ quá trình hình thành lưới và tăng độ ngọt, bạn nên bổ sung Bo (B), Magiê (Mg) và khoáng vi lượng khác. Đồng thời, duy trì tưới nhỏ giọt hoặc tưới gốc kiểm soát, giữ giá thể ở độ ẩm 65–75%. Đây là tuần bản lề để quyết định độ đồng đều và thẩm mỹ của mỗi trái dưa.
Lưu ý kỹ thuật: Nên bao quả bằng túi lưới vào cuối tuần thứ 8 để bảo vệ khỏi côn trùng, đồng thời tránh ánh nắng gay gắt làm cháy vỏ.
Tuần 9 – Giai đoạn quả đạt kích thước cực đại
Sang tuần thứ 9, cây đã chuyển gần hoàn toàn sang trạng thái sinh dưỡng quả. Quả dưa lưới lúc này có thể đạt trọng lượng từ 1kg đến 1.5kg. Lưới trên vỏ bắt đầu rõ rệt, thân và cuống dày, chắc chắn. Tùy giống, màu vỏ quả bắt đầu ngả vàng nhạt hoặc xanh kem, báo hiệu giai đoạn sắp chín.
Giai đoạn này, cần giảm dần lượng nước tưới để giúp quả lên đường – tức là tăng độ ngọt (Brix). Ngưng hoàn toàn phân đạm, chỉ giữ lại Kali và Canxi. Đặc biệt, bạn nên cố định quả trên giá đỡ hoặc dây treo, tránh chạm đất gây thối đáy.
Ghi chú quan trọng: Ghi chép rõ ngày thụ phấn để chuẩn bị thu hoạch vào tuần 12–13, đảm bảo chất lượng và độ ngọt cao nhất.
Tuần 10 – Bắt đầu chín sinh lý
Trong tuần thứ 10, quả dưa lưới đã gần đạt tới kích thước cực đại, vân lưới nổi rõ và sạm màu hơn. Đối với nhiều giống như Taki Nhật hoặc TL3, đây là thời điểm bắt đầu chuyển màu vỏ – từ xanh đậm sang vàng kem hoặc vàng sáng. Cây có biểu hiện lão hóa lá, tức là các lá già bắt đầu úa vàng từ mép vào trong.
Về chăm sóc dưa lưới, bạn cần cắt giảm lượng nước rõ rệt (giảm 30–50%) và chuyển sang chế độ tưới giãn cách 2–3 ngày/lần. Điều này giúp tăng chỉ số Brix (độ ngọt) và hạn chế nứt trái do hút nước quá nhanh.
Ghi chú kỹ thuật: Không bón thêm bất kỳ loại phân nào vào tuần này. Cây cần thời gian tập trung năng lượng vào quả và làm dày lớp lưới – yếu tố then chốt cho giá bán.
Tuần 11 – Giai đoạn theo dõi và ổn định độ ngọt
Tuần 11 đóng vai trò là “phòng chờ” trước khi thu hoạch. Hầu hết các quả dưa lưới trồng bằng bầu giá thể đã ổn định về hình dạng, vân lưới và trọng lượng (1.5–2.2kg/quả). Nhiều nhà vườn Đà Lạt gọi đây là giai đoạn theo dõi đường, tức theo dõi chỉ số độ ngọt bằng máy đo Brix cầm tay.
Chế độ tưới lúc này chỉ duy trì độ ẩm 50–55% trong giá thể trồng dưa lưới, tránh làm ẩm quá mức khiến quả mất ngọt. Đồng thời, cắt bỏ lá già và tỉa bớt nhánh phụ để cây không tiêu hao dinh dưỡng vào bộ lá.
Gợi ý thực tiễn: Có thể gỡ bao quả ra vài giờ mỗi ngày giúp lớp lưới tiếp xúc không khí và ánh sáng, từ đó dày, giòn, đều hơn.
tuần 12 – Chuẩn bị thu hoạch
Bước sang tuần thứ 12, 90% giống dưa lưới hiện đại đã hoàn thiện quá trình chín sinh lý. Đặc điểm nhận biết: cuống quả bắt đầu tách nhẹ khỏi thân, vân lưới dày đặc, vỏ trái hơi mềm, khi gõ nghe tiếng “bụp” trầm nhẹ.
Đây là thời điểm bạn cần chuẩn bị kỹ các khâu hậu cần: rửa giàn, chuẩn bị đế kê thu hoạch, sắp xếp bao bì, cân, nơi tập kết mát. Nông dân nên thu hoạch vào sáng sớm, lúc nhiệt độ mát và trái không bị “bốc hơi” nhanh gây mất nước.
Lưu ý: Nếu trồng dưa lưới trong nhà màng, hãy mở màng trước vài ngày để giảm độ ẩm trong vườn, hạn chế đọng sương – nguyên nhân gây thối đáy quả.
Tuần 13 – Kết thúc vụ và chuẩn bị tái vụ
Tuần cuối cùng này dành cho công đoạn dọn vườn, gom quả còn lại và đánh giá chất lượng từng lứa. Cây dưa lúc này đã ngừng sinh trưởng, rễ yếu, lá vàng úa hoàn toàn. Sau khi thu hoạch xong, bạn nên nhổ bỏ cây, tháo giá thể, xử lý sạch hệ thống tưới nhỏ giọt.
Nhược điểm cần lưu ý: Nếu sử dụng đế kê bằng gạch đất nung, khối lượng nặng sẽ gây khó khăn khi thu gom. Nên cân nhắc đế kê nhựa như loại này để dễ vận chuyển, tái sử dụng.
Cuối cùng, xử lý toàn bộ nhà màng bằng vôi hoặc thuốc sát khuẩn chuyên dụng để tránh mầm bệnh tồn lưu, chuẩn bị cho vụ dưa tiếp theo đạt năng suất tối ưu.
Việc lập lịch trồng dưa lưới theo tuần không chỉ giúp bạn kiểm soát sát sao từng giai đoạn phát triển của cây, mà còn là nền tảng để tối ưu năng suất, chất lượng quả và hiệu quả kinh tế. Từ tuần đầu tiên với hạt giống vừa nảy mầm cho đến tuần 13 khi thu hoạch và vệ sinh vườn, mỗi thời điểm đều có những đặc điểm hình thái, chế độ chăm sóc và yêu cầu kỹ thuật khác nhau.
Việc sử dụng bầu giá thể hai lớp, đế kê phù hợp, và điều chỉnh chế độ dinh dưỡng – tưới nước theo tuần chính là yếu tố quyết định sự thành công. Đặc biệt, giai đoạn từ tuần 6 trở đi là lúc cần theo dõi sát quá trình ra hoa, đậu quả và phát triển thịt quả – những yếu tố trực tiếp ảnh hưởng đến độ ngọt (Brix) và mẫu mã thương phẩm.
Trồng dưa lưới không khó – nhưng trồng bài bản theo lịch tuần, hiểu rõ từng “nhịp sinh học” của cây thì mới bền vững và mang lại lợi nhuận cao.
Nếu bạn đang chuẩn bị bắt tay vào vụ dưa mới, đừng bỏ qua việc xây dựng timeline công việc cụ thể từ tuần 1 đến tuần 13. Đây chính là bản đồ thành công dành cho người trồng dưa hiện đại.
👉 Bạn cần một mẫu file Excel hoặc bản kế hoạch chi tiết theo tuần? có thể download tại đây
