Kỹ thuật trồng sầu riêng từ A-Z cho người mới bắt đầu

Bạn có biết, sầu riêng được mệnh danh là “vua của các loại trái cây” nhưng chỉ khoảng 60% người Việt Nam thực sự yêu thích hương vị đặc trưng của nó? Với giá trị kinh tế cao và nhu cầu ngày càng tăng, kỹ thuật trồng sầu riêng đúng chuẩn đóng vai trò quan trọng giúp người nông dân nâng cao năng suất và chất lượng quả.

Từ việc chọn giống phù hợp, chuẩn bị đất, trồng cây đến chăm sóc tưới tiêu, bón phân và phòng trừ sâu bệnh, mỗi bước đều ảnh hưởng trực tiếp đến sự phát triển của cây và hiệu quả sản xuất. Áp dụng kỹ thuật đúng cách không chỉ giúp cây khỏe mạnh, mà còn giúp tối ưu hóa lợi nhuận và thích ứng với biến đổi khí hậu ngày càng phức tạp.

Bài viết này, Lợi Dân xin giới thiệu Kỹ thuật trồng sầu riêng. Bà con tham khảo và áp dụng với mô hình của mình nhé.

Cách chọn giống sầu riêng phù hợp

Việc lựa chọn giống là một khâu quan trọng trong quy trình trồng Sầu riêng. Nó quyết định đến 90% kết quả trồng. Nếu bà con lựa chọn không đúng giống thì sẽ ảnh hưởng đến sản lượng của khu vườn.

Ngoài ra việc lựa chọn được nhiều giống khác nhau khi bước vào thời điểm nở hoa, vườn sẽ tạo thành nhiều đợt nở hoa khác nhau, cây thụ phấn được nhiều hơn thì năng suất cũng tăng so với chỉ trồng 1 giống đơn thuần.

Một số giống sầu riêng được ưa chuộng trên thị trường:

Giống Ri6

• Nguồn gốc: Xuất xứ từ huyện Long Hồ, tỉnh Vĩnh Long, Việt Nam.
• Đặc điểm hình thái: Quả có hình elip, vỏ màu xanh nhạt, gai nhọn vừa phải, lớp vỏ mỏng dễ bóc. Cơm màu vàng đậm, ráo, không xơ, vị béo ngọt, thơm đặc trưng. Tỷ lệ hạt lép cao khoảng 33%.
• Trọng lượng trung bình khi chín: 2,5 – 3 kg/quả.
• Thời gian thu hoạch: Khoảng 3 – 4 năm sau khi trồng, từ 120 – 130 ngày kể từ khi ra hoa
• Ưu điểm: Thích nghi tốt với khí hậu nóng ẩm, ít sâu bệnh, năng suất ổn định.
• Nhược điểm: Cơm dễ bị cháy múi nếu không chăm sóc đúng kỹ thuật.

Giống Monthong (Thái Lan)

• Nguồn gốc: Nhập khẩu từ Thái Lan, được trồng phổ biến tại miền Đông Nam Bộ và Tây Nguyên.

• Đặc điểm hình thái: Quả lớn, hình tròn hoặc hơi bầu dục, gai dày, vỏ màu xanh đậm. Cơm dày, màu vàng đậm, vị ngọt thanh, béo, hạt lép.

• Trọng lượng trung bình khi chín: 3 – 4 kg/quả.

• Thời gian thu hoạch: Khoảng 4 – 5 năm sau khi trồng, 115 – 120 ngày sau khi ra hoa.

• Ưu điểm: Năng suất cao, quả chất lượng tốt, được thị trường ưa chuộng.

• Nhược điểm: Thời gian thu hoạch dài hơn một số giống khác.

Giống Musang King

• Nguồn gốc: Xuất xứ từ Malaysia, đang được thử nghiệm tại Tây Nguyên và miền Tây.

• Đặc điểm hình thái: Quả nhỏ đến vừa, hình dạng đặc biệt, gai dày, vỏ màu xanh đậm hoặc hơi vàng khi chín. Cơm màu vàng đậm, hương vị béo, ngọt đậm, ít xơ, hạt lép.

• Trọng lượng trung bình khi chín: 1,5 – 2,5 kg/quả.

• Thời gian thu hoạch: Khoảng 4 – 5 năm hoặc hơn tùy điều kiện chăm sóc & 110 – 120 ngày sau khi ra hoa.

• Ưu điểm: Quả có chất lượng tuyệt hảo, giá trị xuất khẩu cao.

• Nhược điểm: Năng suất chưa ổn định, yêu cầu chăm sóc kỹ thuật cao.

Xen thêm: Sầu riêng Musang King

Tiêu chí chọn giống sầu riêng

Việc chọn giống sầu riêng phù hợp là bước đầu quan trọng quyết định hiệu quả sản xuất, năng suất, chất lượng quả và khả năng thích nghi lâu dài với điều kiện canh tác. Dưới đây là các tiêu chí cần lưu ý khi lựa chọn giống:

Phù hợp điều kiện sinh thái

• Khí hậu: Sầu riêng là cây nhiệt đới ưa khí hậu ấm áp, ổn định, nhiệt độ lý tưởng nằm trong khoảng từ 24 đến 30°C. Nhiệt độ thấp dưới 13°C sẽ làm cây sinh trưởng kém, rụng lá, thậm chí chết cây. Do vậy, chọn giống cần ưu tiên các giống có khả năng thích ứng tốt với điều kiện nhiệt độ và ẩm độ của vùng trồng.

• Đất trồng: Đất trồng cần thoát nước tốt, tránh úng ngập, ưu tiên đất thịt nhẹ có độ pH từ 5,5 đến 6,5. Đặc biệt, cây sầu riêng rất kỵ đất mặn hoặc có hàm lượng muối vượt ngưỡng 0,02%, do đó vùng đất mặn cần chọn giống có khả năng chịu hạn, chịu mặn cao hơn.

• Vị trí: Nên tránh những khu vực có gió mạnh hoặc vùng đất thường xuyên ngập úng, vì cây sầu riêng chịu gió kém và dễ bị tổn thương khi đất không thoát nước.

Năng suất và chất lượng quả

• Năng suất: Các giống sầu riêng phổ biến như Ri6, Monthong, Dona có năng suất trung bình ổn định từ 40 đến 100 trái/cây/năm, tùy thuộc vào điều kiện chăm sóc và tuổi cây. Giống Ri6 thường ra quả sớm và có năng suất khá cao ngay từ các năm đầu trồng.

• Chất lượng quả: Yếu tố chất lượng bao gồm cơm dày, màu vàng đậm, ít xơ, tỷ lệ hạt lép cao và vị ngọt béo thơm đặc trưng. Đặc biệt, một số giống nhập khẩu như Monthong và Musang King có chất lượng quả nổi bật, rất được thị trường ưa chuộng, đặc biệt là thị trường xuất khẩu.

• Thời gian thu hoạch kể từ khi trồng: Đây là một yếu tố quan trọng quyết định hiệu quả kinh tế và kế hoạch sản xuất. Thông thường, cây sầu riêng sẽ cho thu hoạch quả sau khoảng thời gian như sau:

  Giống	Thời gian thu hoạch đầu tiên (từ lúc trồng)
  Ri6	3 – 4 năm
  Monthong	4 – 5 năm
  Dona	4 – 5 năm
  Musang King	4 – 5 năm hoặc hơn tùy điều kiện chăm sóc

Việc lựa chọn giống có thời gian thu hoạch phù hợp giúp người trồng dễ dàng lên kế hoạch vốn, thu hoạch và tái đầu tư.

Khả năng chống chịu sâu bệnh và biến đổi khí hậu

• Chống chịu sâu bệnh: Các giống nên được ưu tiên chọn có khả năng kháng hoặc chịu được các loại bệnh phổ biến như bệnh nấm Phytophthora palmivora (gây thối rễ, thối thân), rầy phấn và sâu đục thân. Khả năng này giúp giảm chi phí phòng trừ, tăng độ bền vững cho vườn cây.

• Thích ứng biến đổi khí hậu: Trong bối cảnh khí hậu ngày càng biến đổi phức tạp, giống sầu riêng cũng cần có khả năng chịu hạn, chịu mặn và thích ứng với điều kiện thời tiết bất lợi như mưa nhiều, gió mạnh. Lựa chọn giống có khả năng thích ứng sẽ giúp cây phát triển ổn định, giảm thiệt hại do thời tiết cực đoan.

Chuẩn bị đất và vị trí trồng sầu riêng

Yêu cầu về đất trồng

Trồng sầu riêng thì đất là yếu tố cực kỳ quan trọng. Đất nên là đất thịt nhẹ, có độ tơi xốp vừa phải, dễ thoát nước. Độ pH lý tưởng từ 5,5 đến 6,5 để cây hấp thu dinh dưỡng tốt và hạn chế bệnh do nấm gây hại. Đất quá chua hoặc quá kiềm sẽ khiến cây phát triển kém và dễ suy yếu.

Cần tránh những vùng đất bị mặn hoặc dễ bị ngập úng. Sầu riêng rất kỵ nước mặn và ngập úng; nếu trồng trên đất mặn hoặc thấp trũng, rễ cây sẽ thối và cây dễ chết. Nếu đất có mặn nhẹ, nên xử lý hoặc chọn giống chịu mặn phù hợp.

Hướng dẫn cải tạo đất ngập úng

• Đắp bờ bao và hệ thống mương tiêu: Xây dựng bờ bao cao, chắc chắn để ngăn nước lũ, kết hợp với hệ thống mương thoát nước nhanh, giúp đất luôn trong trạng thái thoát nước tốt, tránh ngập úng lâu ngày.
• Nâng cao mặt ruộng: Nếu điều kiện cho phép, nâng cao mặt đất trồng bằng cách phủ đất sạch, đất cát hoặc vật liệu hữu cơ giúp tăng độ cao, giảm nguy cơ ngập úng.
• Cày sâu và làm tơi đất: Đào rãnh hoặc làm đất sâu để cải thiện khả năng thoát nước và tăng độ xốp cho đất, giúp rễ cây phát triển tốt hơn.
• Sử dụng phân bón hữu cơ: Bón phân hữu cơ hoai mục giúp cải tạo cấu trúc đất, tăng khả năng giữ nước và dưỡng chất, đồng thời thúc đẩy hệ vi sinh vật có lợi trong đất giúp cây khỏe mạnh.

Hướng dẫn cải tạo đất nhiễm mặn

• Rửa mặn bằng nước ngọt: Nếu có nguồn nước ngọt, tiến hành tưới rửa đất liên tục để làm giảm độ mặn trong đất, giúp giảm áp lực muối cho cây.
• Trồng cây chắn gió và chắn mặn: Trồng các cây rào chắn, cây chắn gió ở vùng biên giới đất mặn để giảm xâm nhập mặn từ gió biển hoặc nước mặn.
• Bón vôi: Vôi có tác dụng cải tạo đất chua và giúp kết tủa muối, làm giảm độ mặn trong đất.
• Bón phân hữu cơ và phân sinh học: Sử dụng phân hữu cơ, phân vi sinh giúp cải thiện cấu trúc đất, tăng độ màu mỡ và giảm tác động tiêu cực của muối lên cây trồng.

Chuẩn bị đất trước khi trồng

Sau khi chọn được đất phù hợp, cần chuẩn bị đất kỹ trước khi trồng:

• Cày xới đất kỹ: Dùng máy cày hoặc cuốc xới đất cho tơi xốp, phá vỡ lớp đất cứng để rễ cây dễ phát triển. Việc này cũng giúp loại bỏ cỏ dại, đá sỏi và tạp chất không tốt.
• Đào hố trồng: Đào hố khoảng 60 x 60 x 60 cm hoặc lớn hơn tùy đất cứng, để cây con có đủ không gian phát triển rễ. Đáy hố cần tơi xốp, không nén chặt.

• Bón lót phân hữu cơ: Trộn vào hố 3–5 kg phân hữu cơ hoai mục để cung cấp dinh dưỡng ban đầu và cải thiện cấu trúc đất, giúp giữ ẩm tốt hơn.
• Bổ sung vôi nếu cần: Nếu đất chua (pH dưới 5,5), rắc thêm vôi bột để điều chỉnh độ pH, giảm nguy cơ bệnh do nấm và vi khuẩn.

Sau khi chuẩn bị xong, nên để đất nghỉ 1-2 tuần trước khi trồng cây giống. Đất được chuẩn bị kỹ sẽ giúp cây phát triển khỏe mạnh, ít bị sốc rễ và cho năng suất cao hơn.

Kỹ thuật trồng cây sầu riêng

Chuẩn bị cây giống và bầu cây

Để cây sầu riêng sau này phát triển tốt, cho năng suất cao thì ngay từ đầu, bà con cần chú ý chọn cây giống thật khỏe mạnh. Tôi thường chọn cây giống được ươm trong bầu đất, có chiều cao khoảng 30–40 cm, thân thẳng, lá xanh bóng, không sâu bệnh, không bị cong queo hay tổn thương.

Cây giống ươm trong bầu phải được chăm sóc kỹ, tưới đủ ẩm nhưng không úng, tránh để bầu đất bị nứt, vỡ. Khi đem cây giống ra trồng, bà con nhớ kiểm tra kỹ bầu đất, nếu thấy rễ quấn vòng thì cần xử lý nhẹ nhàng, tránh làm đứt rễ để cây không bị sốc khi xuống đất.

Thời vụ và cách trồng

• Thời điểm trồng cây sầu riêng tốt nhất là đầu mùa mưa, khoảng tháng 5 đến tháng 7. Lúc này trời mát, độ ẩm cao, đất mềm giúp cây nhanh bén rễ và sinh trưởng khỏe mạnh.
• Khi trồng, bà con nhẹ nhàng lấy cây con ra khỏi bầu, đặt cây chính giữa hố sao cho cổ rễ ngang hoặc hơi cao hơn mặt đất một chút. Sau đó lấp đất lại, dùng chân hoặc tay nén nhẹ quanh gốc để cây đứng vững, không bị lung lay khi có gió.
• Đừng quên tưới nước ngay sau khi trồng để làm ẩm đất, giúp cây nhanh chóng thích nghi với môi trường mới.

Khoảng cách trồng sầu riêng

Hiện nay, bà con thường sử dụng 1 diện tích đất khá lớn để trồng sầu riêng. Đối với cây Sầu riêng thì nên trồng cây thưa với khoảng cách lớn để cây được thông thoáng, dễ chăm sóc, ít tốn công chăm sóc, ít sâu bệnh và cho quả nhiều.

Tuỳ vào điều kiện thực tế của khu vườn mà bà con xem xét trồng sầu riêng xen hay là trồng sầu riêng thuần:

• Nếu lựa chọn trồng thuần: khoảng cách 8 x 8m hoặc 8 x 10m. Tương đương 125 – 156 cây/hecta.
• Nếu lựa chọn trồng xen ( xen canh với ca cao hoặc cà phê) : Khoảng cách 9 x 9m hoặc 9 x 12m. Tương đương 70 – 100 cây/hecta.

Che phủ gốc và bảo vệ cây non

Sau khi trồng, việc che phủ gốc bằng rơm rạ, lá khô hoặc bạt phủ đất chống cỏ quanh gốc. Lớp phủ này giúp giữ ẩm cho đất, hạn chế cỏ dại phát triển, đồng thời điều hòa nhiệt độ quanh gốc cây.

Ngoài ra, trong vài tuần đầu, bà con nên theo dõi cây thường xuyên để phát hiện sớm các dấu hiệu sâu bệnh hoặc cây bị yếu, đồng thời có thể dùng cọc chống để cố định cây nếu vùng trồng có gió lớn.

Việc chăm sóc cẩn thận ngay từ lúc cây còn nhỏ sẽ tạo tiền đề vững chắc cho cây trưởng thành phát triển khỏe mạnh, cho năng suất cao và bền lâu.

Tưới nước và quản lý độ ẩm

Nước là yếu tố thiết yếu giúp cây sầu riêng phát triển khỏe mạnh. Tuy nhiên, mỗi bà con cần biết chọn phương pháp tưới phù hợp với quy mô vườn và điều kiện thực tế để đảm bảo cây luôn đủ nước mà không bị úng ngập.

Các phương pháp tưới phổ biến hiện nay bao gồm:

• Tưới thủ công (tưới tay):
  Phương pháp này phù hợp với những vườn nhỏ, có khoảng 20-30 cây trở lại. Bà con dùng vòi hoặc xô chậu để tưới nước trực tiếp vào gốc cây. Tưới thủ công giúp kiểm soát tốt lượng nước, tiết kiệm chi phí đầu tư thiết bị, nhưng tốn nhiều công sức và thời gian.

• Tưới máy dùng vòi phun trực tiếp vào gốc cây:
  Áp dụng cho diện tích vừa và lớn hơn, sử dụng máy bơm và vòi phun đưa nước tới từng gốc cây. Phương pháp này giúp tưới nhanh, đều nước, giảm sức lao động, nhưng cần đầu tư máy móc và kiểm tra thường xuyên để tránh nghẹt vòi hoặc hỏng hóc.

• Tưới béc phun mưa:
  Dùng hệ thống ống dẫn và béc phun tạo ra các hạt nước mưa nhỏ rơi đều khắp khu vực vườn. Phù hợp cho vườn diện tích lớn, giúp giữ ẩm toàn bộ khu vực, giảm bụi và làm mát cho cây. Tuy nhiên, phương pháp này có thể hao nước hơn, đặc biệt trong điều kiện gió lớn.

• Tưới nhỏ giọt:
  Đây là phương pháp tưới hiện đại, tiết kiệm nước nhất hiện nay. Nước được dẫn qua ống nhỏ giọt và phun trực tiếp vào gốc cây với lượng vừa đủ, giúp cây hấp thụ tối ưu, giảm thất thoát nước và phân bón. Phương pháp này giúp tiết kiệm từ 30% đến 60% lượng nước so với tưới truyền thống và rất phù hợp với vùng hạn hán hoặc đất nghèo dinh dưỡng. Tuy nhiên, hệ thống cần được bảo trì kỹ để tránh tắc nghẽn.

Lịch tưới phù hợp từng giai đoạn sinh trưởng:

• Cây non (0-1 năm): Tưới nhiều hơn, giữ đất luôn ẩm để rễ phát triển tốt. Thường tưới 2-3 lần mỗi tuần tùy theo thời tiết.

• Cây trưởng thành: Tưới ít hơn, giữ đất hơi ẩm và tránh ngập úng. Tưới khoảng 1-2 lần mỗi tuần, giảm tưới trong mùa mưa.

• Giai đoạn ra hoa và kết trái: Đảm bảo cây không bị thiếu nước nhưng tránh ngập úng để không ảnh hưởng đến quá trình ra hoa, thụ phấn và nuôi quả.

Bón phân và dinh dưỡng cho cây

Để cây phát triển tốt, ra hoa đều và cho quả chất lượng, bà con cần cung cấp đầy đủ dinh dưỡng theo từng giai đoạn.

Lượng và tỷ lệ phân NPK theo từng giai đoạn:

• Giai đoạn cây con: Ưu tiên phân đạm (N) để thúc đẩy sinh trưởng thân, lá và rễ. Tỷ lệ phân NPK khoảng 20-10-10 hoặc 15-10-10.

• Giai đoạn làm cành và phát triển tán: Tăng kali (K) để giúp cây phát triển bộ lá khỏe, tăng khả năng chống chịu sâu bệnh. Tỷ lệ NPK khoảng 10-10-20 hoặc 12-12-24.

• Giai đoạn ra hoa và nuôi trái: Tăng kali và lân (P) để hỗ trợ ra hoa, thụ phấn và nuôi quả. Tỷ lệ NPK khoảng 10-20-20 hoặc 12-24-24.

Phân hữu cơ và phân sinh học:

• Bón phân hữu cơ hoai mục như phân chuồng, phân xanh giúp cải tạo đất, cung cấp vi chất và duy trì độ tơi xốp.

• Phân sinh học (vi sinh vật có lợi) giúp tăng khả năng hấp thu dinh dưỡng, kích thích bộ rễ phát triển, nâng cao sức đề kháng cho cây.

• Kết hợp phân hóa học và phân hữu cơ là cách tốt nhất để đảm bảo cây sầu riêng phát triển cân đối, bền vững.

Việc tưới nước đúng cách kết hợp bón phân hợp lý sẽ giúp cây sầu riêng sinh trưởng khỏe, hạn chế sâu bệnh, tăng năng suất và chất lượng quả. Bà con nên theo dõi kỹ từng giai đoạn phát triển để điều chỉnh lịch tưới, lượng phân phù hợp, từ đó có vườn sầu riêng hiệu quả và bền vững.

Kỹ thuật cắt tỉa cành cho cây sầu riêng

Đây là một trong những công đoạn quan trọng trong tổng quan kỹ thuật trồng sầu riêng. Công việc này thường được áp dụng cho vườn sầu riêng có độ tuổi từ 6 tháng đến trước 4 năm, tần suất khoảng 6 tháng/lần.

Tại sao cần phải cắt tỉa và sửa cành cho cây?

Nếu bà con có dịp đi nhiều vườn sầu riêng, Bà con sẽ thấy rõ tác hại của cành vượt mà lúc cây còn nhỏ không thấy rõ. Khi cành vượt phát triển mạnh sẽ tạo hiện tượng 2-3-4 …thân phụ. Đến khi cây 3-4 tuổi nhìn không ra thân chính là cái nào. Hậu quả kéo theo như sau:

• Thứ nhất:

Nếu cây có 1 thân phụ (cành vượt) sẽ ra rất nhiều cành quả nhỏ nhưng cành quả nào cũng nhỏ. Nếu cây có 2 thân, mỗi thân có 10 cành quả nhỏ. Thì cả cây có 20 cành quả bé xíu thì chắc chắn cây không đủ sức nuôi trái. Trong khi đó, cùng một thời gian, cây chỉ dưỡng một thân chính. Thân chính đó có 10 cành quả to thì cây sớm cho trái và cành to, khoẻ. Đồng thời tạo bộ khung vững chắc cho cây sau này.

Nếu bà con áp dụng trường hợp này thì gọi là “chỉ cần TINH, không cần ĐÔNG.”

• Thứ hai:

Nếu cây có nhiều thân, khi gặp mưa bão, gió to … cây dễ bị TÉT những thân phụ ngay vị trí giao với thân chính. Khi thân phụ tét ra sẽ gây tổn thương nặng nề cho cây và làm cho cây khó phục hồi. Từ đó, cây giảm năng suất đáng kể.

Trong khi những cây chỉ có một thân chính thì toàn cành quả mọc ngang vuông góc thân chính sẽ ít bị tác động của gió hơn, nếu có gãy thì bà con chỉ cần cắt phần gãy, chừa lại cành cụt và cây vẫn cho trái bình thường.

• Thứ 3:

Cây có nhiều thân thì dễ bị nhiễm bệnh hơn như bệnh xì mủ thân, đặc biệt ở ngay vị trí giao nhau với thân chính. Nếu cây đã bị bệnh thì khó phát hiện do khe hở ít ai quan tâm và do khuất góc khó nhìn thấy, đợi tới lúc phát hiện rồi thì bệnh đã rất nặng và có khi phải cắt luôn cả cây.

Riêng với cây chỉ có một thân chính thì việc kiểm tra dễ dàng và cũng dễ phát hiện và xử lý bệnh.

• Thứ tư:

Liên quan đến chất lượng, phẩm chất, năng suất vườn sầu riêng trong tương lai.

Cây có nhiều thân sẽ cho trái ở cành quả nhỏ, khi đó dinh dưỡng không tập trung, trái thì đầy cây nhưng dễ rụng, tỷ lệ trái loại 1 thấp, cây dễ gãy hoặc khô cành… Từ đó, làm giảm năng suất cho cây trồng ở thời điểm hiện tại và trong tương lai.

Cây 1 thân tập trung nuôi 10-15 cành quả chính, mỗi cành to khoẻ tập trung dinh dưỡng nhiều, trái ít rụng và tỷ lệ trái loại 1 cao, chất lượng ổn định và ít gãy cành làm giảm năng suất.

Cây có 1 thân, tập trung nuôi quả

• Thứ 5:

Cây nhiều thân sẽ có bộ tán lớn, phí đất, cành nhiều khó chăm sóc, khó phun xịt thuốc. Và khó thực hiện các kỹ thuật hỗ trợ. Như thụ phấn nhân tạo, dưỡng cành bơi, chống rụng trái, làm trái tròn đều hộc ….

Tóm lại:

Kỹ thuật cắt, tỉa, sửa cành nếu bà con áp dụng sớm ở giai đoạn kiến thiết vườn. Sẽ giúp cho nhà vườn tiết kiệm công sức. Đồng thời giúp cây phát triển khỏe mạnh, cho năng suất cao sau này. Việc cắt tỉa nhằm tạo dáng cho cây sầu riêng. Đảm bảo NHẤT TRỤ KÌNH THIÊN, tức cây có 1 thân chính và cành quả vuông góc.

Cách phân loại cành:

Như bà con cũng biết, cây sầu riêng có 2 loại cành phải chú ý từ nhỏ là cành đeo quả và cành vượt tán, trong đó:

– Cành đeo quả (trái): là những cành mang trái tốt nhất thường là những cành mọc song song với mặt đất (có thể là cành phụ mọc trực tiếp từ thân chính, hoặc cành phụ mọc trên cành phụ khác..)

– Cành vượt tán: là những cành có xu hướng mọc vượt lên nhằm thay thế thân chính và thông thường thì không mang trái. Thường những cành vượt tán là những cành to (có kích thước lớn vượt trội so với các cành xung quanh) có góc so với thân chính 1 góc bé hơn 45 độ.

Như hình thì cành 1 là cành vượt tán, cành 2 là cành đeo quả mọc từ thân chính và cành 3 là cành đeo quả mọc từ nhánh phụ (Cây sầu riêng mẫu 2 năm tuổi)

Cách tỉa hoa

Sầu riêng sẽ ra hoa 2 – 3 đợt trong năm, việc tỉa bỏ hay giữ lại đợt hoa nào tùy thuộc vào ý định của bà con muốn có thu hoạch ở thời điểm nào để có hiệu quả kinh tế cao. Nếu có 3 đợt hoa chính, có 2 phương án:

• Phương án 1: Tỉa bớt hoa đợt 1 và đợt 3, để lại hoa đợt 2 cho quả chín tập trung 1 lần.
• Phương án 2: Tỉa bớt hoa đợt 2, để lại hoa đợt 1 và đợt 3 để cho thu hoạch những quả chín sớm và chín muộn vào lúc thị trường khan hiếm hàng.

Kỹ thuật xử lý ra hoa và tăng năng suất

Ra hoa đúng thời vụ và đồng đều là yếu tố quyết định để vườn sầu riêng cho năng suất cao, quả đẹp, chất lượng tốt. Dưới đây là ba kỹ thuật xử lý ra hoa hiệu quả mà bà con nên áp dụng.

Sử dụng Paclobutrazol kích thích ra hoa

Paclobutrazol là một loại thuốc kích thích sinh trưởng thực vật được sử dụng phổ biến để điều chỉnh thời gian ra hoa, đặc biệt trong những vụ hoa nghịch hoặc khi muốn tập trung thu hoạch.

• Cách sử dụng:
  Bà con pha thuốc theo liều lượng khuyến cáo (thường khoảng 1-2 gram Paclobutrazol pha với 10 lít nước), tưới đều quanh gốc cây hoặc phun lên thân cây.

• Thời điểm áp dụng:
  Nên thực hiện vào cuối mùa mưa hoặc đầu mùa khô, khi cây đã phát triển tốt và chuẩn bị bước vào giai đoạn ra hoa.

• Tác dụng:
  Thuốc làm giảm sinh trưởng thân lá, chuyển hướng dinh dưỡng vào việc hình thành mầm hoa, giúp cây ra hoa đều, tập trung và đồng loạt hơn.

• Lưu ý:
  Cần tuân thủ đúng liều lượng, không dùng quá nhiều để tránh làm cây bị yếu hoặc ảnh hưởng sinh trưởng.

Tạo điều kiện khô hạn và phủ bạt trải diệt cỏ

Cây sầu riêng cần một giai đoạn khô hạn nhất định để kích thích ra hoa tự nhiên. Nếu vùng trồng không có mùa khô rõ ràng, bà con có thể tạo khô hạn nhân tạo bằng cách:

• Giảm hoặc ngừng tưới nước:
  Dừng tưới nước hoặc tưới rất ít trong khoảng 2-3 tuần để đất quanh gốc cây hơi khô, tạo tín hiệu cho cây chuyển sang giai đoạn ra hoa.

• Phủ bạt trải diệt cỏ:
  Dùng bạt phủ kín mặt đất quanh gốc cây nhằm giảm độ ẩm đất, ngăn nước mưa hoặc nước tưới ngấm vào đất. Việc này giúp tăng hiệu quả tạo khô hạn, đồng thời giữ nhiệt độ đất ổn định.

• Lợi ích:
  Phương pháp này đơn giản, tiết kiệm chi phí, giúp cây ra hoa tập trung, giảm thất thoát hoa và quả non.

Phun KNO3 và các chế phẩm sinh học

Phun Kali Nitrat (KNO3) là cách hỗ trợ quan trọng để thúc đẩy ra hoa và nuôi quả:

• Tác dụng:
  KNO3 cung cấp kali và nitrat, giúp cây tăng cường trao đổi chất, thúc đẩy mầm hoa phát triển và giảm rụng hoa, quả non.

• Cách phun:
  Pha dung dịch KNO3 với nồng độ từ 1-3%, phun đều lên lá và thân cây vào buổi sáng hoặc chiều mát, tránh phun lúc trời nắng gắt.

• Thời điểm phun:
  Thường phun trước và trong giai đoạn cây chuẩn bị ra hoa để tăng hiệu quả.

• Kết hợp với chế phẩm sinh học:
  Sử dụng các vi sinh vật có lợi giúp cải thiện sức khỏe đất, tăng khả năng hấp thu dinh dưỡng, kích thích bộ rễ phát triển khỏe và nâng cao sức đề kháng cho cây.

Lời khuyên chung

• Khi áp dụng các biện pháp trên, cần theo dõi cây thường xuyên, chú ý thời tiết và điều kiện đất đai để điều chỉnh phù hợp.

• Không lạm dụng thuốc hoặc hóa chất kích thích quá mức để tránh ảnh hưởng đến sinh trưởng và sức khỏe cây.

• Kết hợp các biện pháp chăm sóc tổng thể: tưới nước, bón phân, phòng trừ sâu bệnh để cây phát triển tốt nhất.

Cách tỉa quả

Tỉa bỏ những quả nhỏ, quả bi lỗi, chỉ giữ lại những quả có hình dáng đẹp. Quả được mang trên cành to thì chất lượng cao hơn những quả trên cành nhỏ hoặc trên cành ít lá. Không nên để lại quá nhiều quả trên 1 cành, nhất là trên các cành nhỏ. Vì vậy, sau khi đậu quả thành công, bà con tỉa quả được tiến hành như sau:

• Lần 1: Tỉa quả từ tuần thứ 3 – 4 sau khi hoa nở đến tuần thứ 5 sau khi hoa nở (trước khi quả bước vào giai đoạn phát triển nhanh). Lúc này cần tỉa bỏ: các quả đậu dày đặc, quả nhỏ, dị hình, bị sâu bệnh và chỉ để lại 1 – 2 quả/chùm hoa.
• Lần 2: Tỉa vào tuần thứ 8 sau khi hoa nở. Lúc này cần tỉa bỏ: các quả phát triển không bình thường: nhỏ, cân cân đối, méo mó … để điều chỉnh lại sự cân bằng về mặt dinh dưỡng giúp cho quá trình tạo cơm trái được thuận lợi.
• Lần 3: Tỉa vào tuần thứ 10 sau khi hoa nở. Lúc này cần tỉa bỏ: các quả có hình dạng không đặc trưng của giống, tạo thuận lợi cho sự phát triển cơm, kích thước và hình dạng quả.

Các sâu bệnh hại chính trên cây sầu riêng

Sâu gây hại chính:

Rầy phấn (Allocaridara malayensis Crawford)

Nguyên nhân: Rầy phấn sống ở mặt dưới lá, chích hút lá non và tạo các chấm vàng trên lá. Gây khô, cong và rụng lá, ảnh hưởng đến phát triển, ra hoa và đậu trái của cây.

Cách phòng: Phun nước lên lá non, điều khiển cây ra đọt non đồng loạt. Sử dụng thuốc BVTV chứa hoạt chất Fenobucarb, Dimethoate, Cypermethrin để phun.

Rệp sáp (Planococcus sp.)

Nguyên nhân: Rệp sáp tấn công trái cây từ khi trái còn non, tiết ra mật đường và tạo điều kiện thuận lợi cho nấm bồ hóng phát triển. Gây giảm giá trị thương phẩm của trái.

Cách phòng: Thường xuyên kiểm tra, phun nước để rửa trôi rệp sáp, tiêu huỷ trái non bị nhiễm nặng. Sử dụng thuốc BVTV chứa hoạt chất Methidathion, Acephate để phun.

Sâu đục trái (Conogethes Punctiferalis)

Nguyên nhân: Con cái đẻ trứng trên vỏ trái non, sâu non sau đó đục vào trong trái. Gây hại từ trái non đến trưởng thành, đặc biệt là trên các chùm trái. Sâu làm biến dạng và rụng trái, gây ảnh hưởng đến giá trị thương phẩm và tạo điều kiện cho các loại nấm bệnh tấn công.

Cách phòng: Kiểm tra thường xuyên, tiêu huỷ trái bị sâu. Sử dụng túi chuyên dụng để bao trái, cắt tỉa trái xấu. Sử dụng thuốc BVTV chứa hoạt chất Diazinon, Nereistoxin để phun.

Bệnh gây hại chính:

Bệnh thối gốc chảy nhựa (do nấm Phytophthora Palmivora)

Nguyên nhân: Nấm tấn công từ rễ non gần mặt đất và lan dần lên phần vỏ gốc cây. Gây màu nâu, thối và chảy nhựa. Gây thối trái và lây lan trong mùa mưa, đặc biệt trong vườn trồng dày và chăm sóc kém.

Cách phòng: Kiểm soát vườn cẩn thận, trồng xen cây cùng ký chủ. Thay cây cũ và xử lý đất trước khi trồng mới. Thu gom và tiêu huỷ các bộ phận cây bị bệnh. Luân canh đất đã trồng cây cùng ký chủ. Sử dụng thuốc BVTV chứa hoạt chất Fosetyl Aluminium, Metalaxyl để xử lý.

Bệnh thán thư (do nấm Collectotrichum Zibethinum)

Nguyên nhân: Nấm tấn công từ mép lá hoặc chóp lá, làm vết bệnh lan dần vào trong phiến lá. Gây các vết đốm màu nâu đậm dọc theo gân lá. Thường xuất hiện trên cây kém phát triển, sau mùa nắng hoặc sau thu hoạch.

Cách phòng: Cắt bỏ và tiêu huỷ lá bị bệnh. Bón phân và tưới nước đầy đủ. Sử dụng thuốc BVTV chứa hoạt chất Metalaxyl, Propineb, Carbendazim, Thiophanate-Methyl để phun.

Bệnh đốm rong (do nấm Cephaleuros virescens)

Nguyên nhân: Nấm gây bệnh trên lá và các cành cây. Tạo các vết đốm màu gạch tôm có nhiều sợi tơ trên mặt lá. Gây hút dinh dưỡng và làm lá kém phát triển, giảm quang hợp. Cành non bị nứt và dễ nhiễm nấm Phytophthora palmivora trong mùa mưa.

Cách phòng: Tạo vườn cây thông thoáng. Phun thuốc BVTV chứa gốc đồng như Zineb, Bordeaux, Benomyl để phòng trừ.

Thu hoạch và bảo quản sầu riêng

Thời điểm thu hoạch

Xác định đúng thời điểm thu hoạch là bước quan trọng giúp quả sầu riêng đạt chất lượng tốt nhất, vị ngon, hương thơm đặc trưng và hạn chế thất thoát.

• Quả sầu riêng thường chín sau khoảng 120–130 ngày kể từ lúc hoa nở (tùy giống và điều kiện chăm sóc).

• Dấu hiệu nhận biết quả chín gồm:

  • Vỏ quả có màu vàng nâu nhạt hoặc hơi nứt nhẹ ở các kẽ gai.

  • Gai quả hơi xòe ra, không còn thẳng và cứng như lúc xanh.

  • Ngửi có mùi thơm nồng đặc trưng đặc biệt rõ ràng.

  • Tiếng quả khi lắc nhẹ có cảm giác ruột bên trong đã mềm, di động hơn.

• Bà con nên theo dõi kỹ từng quả để thu hoạch đúng lúc, tránh thu hoạch quá sớm sẽ làm quả không đủ độ ngọt, quá chín thì dễ hư hỏng, giảm giá trị kinh tế.

xem thêm: cách quan sát sầu riêng chín

Kỹ thuật thu hoạch tránh hư hại quả

• Dụng cụ thu hoạch:
  Dùng dao sắc hoặc kéo cắt cuống quả, tránh làm tổn thương gai và phần vỏ bên ngoài.

• Thao tác thu hoạch:
  Cắt cuống cách thân quả khoảng 2–3 cm, tránh cắt quá sát làm rách vỏ.

• Chọn thời điểm thu hái:
  Nên thu hoạch vào buổi sáng sớm hoặc chiều mát, tránh nắng gắt để quả không bị sốc nhiệt, ảnh hưởng đến chất lượng.

• Xử lý sau thu hoạch:
  Đặt quả nhẹ nhàng lên các khay hoặc thùng có lót mềm để tránh va đập, dập nát.
  Tránh xếp chồng quả quá cao, gây chèn ép và làm dập quả bên dưới.

• Vận chuyển:
  Khi vận chuyển đường dài, nên sử dụng các phương tiện có hệ thống giảm sóc, lót đệm tốt để giảm rung lắc.
  Tránh vận chuyển trong điều kiện thời tiết quá nóng hoặc mưa ẩm gây hư hỏng.

Bảo quản sầu riêng

• Điều kiện bảo quản:
  Sầu riêng tươi bảo quản tốt nhất ở nhiệt độ từ 13–15°C và độ ẩm 85–90%.

• Phương pháp bảo quản:

  • Bảo quản trong kho lạnh có kiểm soát nhiệt độ và độ ẩm để kéo dài thời gian bảo quản, giữ độ tươi ngon lâu hơn.

  • Có thể bọc quả bằng màng co hoặc giấy chuyên dụng để hạn chế mất nước và chống nấm mốc.

• Thời gian bảo quản:
  Sầu riêng tươi có thể bảo quản từ 7 đến 14 ngày trong điều kiện kho lạnh tốt. Nếu để ngoài nhiệt độ thường, quả nhanh chín và hư hỏng trong vòng 2–3 ngày.

• Lưu ý:
  Không bảo quản sầu riêng chung với các loại quả khác có mùi mạnh vì có thể ảnh hưởng mùi vị.
  Trước khi bán hoặc ăn nên để quả về nhiệt độ phòng khoảng 1–2 ngày để mùi vị và chất lượng đạt tối ưu.

Việc thu hoạch đúng kỹ thuật và bảo quản tốt sẽ giúp bà con giảm thiệt hại sau thu hoạch, tăng giá trị quả, nâng cao hiệu quả kinh tế của vườn sầu riêng. Nếu cần, tôi có thể hướng dẫn thêm kỹ thuật sơ chế, đóng gói hoặc vận chuyển để giúp bà con mở rộng thị trường tiêu thụ.

Tổng kết.

Việc trồng Sầu riêng không khó nhưng cần đáp ứng đúng các quy trình và chế độ chăm sóc giúp cây phát triển tốt và cho năng suất tốt nhất. Bài viết này sẽ giúp bà con tham khảo thêm các quy trình trồng sầu riêng đúng cách. Chúc bà con có một mùa vụ thành công.

Đôi nét về Sản phẩm Lợi Dân:

Lợi Lợi Dân là một trong những doanh nghiệp tiên phong hàng đầu trong lĩnh vực sản xuất và cung ứng các sản phẩm phụ trợ nông nghiệp, đặc biệt là các sản phẩm phụ trợ lĩnh vực nông nghiệp công nghệ cao như:

• Lưới chắn côn trùng, lưới UV, lưới may
• Lưới bao che trái cây (Táo, Mận, Chanh Dây …)
• Lưới che nắng (liên doanh, nhập khẩu)
• Bạt trải diệt cỏ (màu đen, màu bạc)
• Chậu nhựa trồng cây (chậu mềm, chậu cứng, chậu lan …)
• Khay nhựa 12 lỗ, 15 lỗ
• Dây treo trái cây, Dây giăng giàn
• Các sản phẩm phụ trợ khác (Ghim, Kẹp, Sàn nhựa, Giấy bẫy …)

Mọi chi tiết Liên hệ: Hotline 028 7108 1616 hoặc Fanpage Sản Phẩm Lợi Dân