Nội Dung Bài Viết
Dưa lưới phát triển thế nào mỗi tuần?
Bạn có biết, cây dưa lưới cần trung bình 10–11 tuần từ khi gieo hạt đến lúc thu hoạch? Mỗi tuần là một bước ngoặt trong sinh trưởng – và việc nắm rõ từng giai đoạn sẽ giúp bạn chủ động trong bón phân, điều chỉnh nhiệt độ – ánh sáng, và nhất là thụ phấn – ngắt ngọn đúng lúc.
Trong bài viết này, chúng ta sẽ cùng phân tích quá trình phát triển cây dưa lưới theo tuần – từ lúc gieo hạt đến khi trái chín, kèm theo hình thái đặc trưng, nhu cầu chăm sóc – dinh dưỡng cụ thể từng giai đoạn.
Tổng quan chu kỳ phát triển cây dưa lưới
Dưa lưới là cây trồng có giá trị kinh tế cao, đặc biệt phù hợp với mô hình nông nghiệp công nghệ cao trong nhà màng. Một trong những yếu tố then chốt để kiểm soát tốt môi trường sinh trưởng và tối ưu năng suất là kỹ thuật trồng trên bầu giá thể và đế kê – giải pháp hiện đại thay thế hoàn toàn phương pháp trồng trực tiếp xuống đất truyền thống.
🎯 Ứng dụng phổ biến: Nông dân tại Đà Lạt – Lâm Đồng hiện nay thường sử dụng túi PE 2 lớp trắng đen làm bầu trồng, với lớp trong màu đen giúp hạn chế rễ mọc xuyên túi, lớp ngoài màu trắng giúp phản xạ ánh nắng, hạn chế nóng rễ.
🔗 Xem chi tiết sản phẩm tại: https://www.loiloidan.vn/tui-pe-2-lop-trang-den
Đế kê giá thể – Tách biệt môi trường đất và bảo vệ bộ rễ
Để phát huy tối đa hiệu quả khi sử dụng bầu giá thể, việc đặt bầu lên đế kê là bước bắt buộc trong quy trình canh tác dưa lưới hiện đại. Đế kê giúp:
Tách biệt hoàn toàn bầu trồng khỏi nền đất tự nhiên, tránh nhiễm nấm, tuyến trùng và các tác nhân gây thối rễ.
Thoát nước nhanh, giữ cho đáy bầu luôn khô thoáng.
Giảm thiểu tiếp xúc với độ ẩm nền, ổn định môi trường rễ, đặc biệt trong mùa mưa hoặc khi tưới tự động.
Hiện nay, người trồng có thể lựa chọn 2 loại đế kê phổ biến:
1. Đế kê bằng gạch đất nung – Giải pháp dân dã, dễ tiếp cận
Thường tận dụng gạch ống/gạch thẻ sẵn có trong nhà vườn.
Chi phí thấp, chịu lực tốt, bền trong điều kiện nhà màng.
Tuy nhiên:
Dễ móc rễ vào gạch, gây tổn thương khi thu hoạch.
Khó vệ sinh, dễ giữ ẩm, tích tụ nấm bệnh.
Không đồng đều về chiều cao, ảnh hưởng tới độ thông thoáng đáy bầu.
Trọng lượng nặng, gây khó khăn khi thu gom và di dời cuối vụ.
2. Đế kê chậu bằng nhựa chuyên dụng – Tối ưu cho sản xuất quy mô
Sản phẩm đúc nhựa kỹ thuật, chịu lực tốt, đồng bộ về kích thước và cao độ.
Dễ xếp, dễ di chuyển – phù hợp với mô hình nhà màng hiện đại.
Vệ sinh đơn giản, tái sử dụng nhiều mùa vụ.
🔗 Xem chi tiết đế kê nhựa chịu lực tại: https://www.loiloidan.vn/de-ke-chau-chiu-luc/
Kết hợp bộ đôi: Túi PE 2 lớp + Đế kê nhựa/gạch giúp hình thành hệ sinh thái giá thể độc lập, giúp bạn kiểm soát chặt chẽ độ ẩm – nhiệt – vi sinh vùng rễ, từ đó nâng cao năng suất và hạn chế tối đa rủi ro bệnh hại.
Chi tiết quy trình phát triển của cây dưa lưới theo tuần
Tuần 1: Gieo hạt và nảy mầm
Hình thái: Hạt sau khi ủ ấm ủ ẩm (trong 36–48 giờ) sẽ bắt đầu tách vỏ, mầm trắng nhú ra.
Chế độ chăm sóc:
Ánh sáng: nơi sáng nhẹ, tránh nắng gắt.
Nhiệt độ: lý tưởng 25–30°C.
Tưới nước: phun sương ẩm 2 lần/ngày.
Chế độ dinh dưỡng:
Không bón phân trực tiếp giai đoạn này.
Dùng giá thể trộn sẵn giàu mùn và phân hữu cơ (tro trấu + xơ dừa + trùn quế).
Tuần 2: Cây ra lá mầm và lá thật
Hình thái: 2 lá mầm tròn đều + 1–2 lá thật có mép khía đặc trưng.
Chế độ chăm sóc:
Đưa cây ra nơi có ánh sáng trực tiếp nhưng tán xạ.
Giữ giá thể ẩm, không quá ướt.
Dinh dưỡng:
Pha loãng phân hữu cơ (ví dụ: 1:300 EM hoặc Bio Root) tưới nhẹ vào rìa gốc.
Giải thích: cây cần vi lượng (Mg, Fe, Mn) để khởi tạo mô quang hợp khỏe mạnh.
Tuần 3: Cây phát triển mạnh – chuẩn bị ra tua cuốn
Hình thái:
4–5 lá thật, thân cứng dần, rễ bắt đầu vươn mạnh.
Xuất hiện tua cuốn đầu tiên ở nách lá.
Chăm sóc:
Bắt đầu cố định cây vào cọc nhỏ.
Kiểm tra sâu bệnh sớm (đặc biệt tuyến trùng gốc).
Dinh dưỡng:
Bón thúc bằng NPK 20-20-20 nồng độ 0.8–1g/L.
Giải thích: tỷ lệ đều giúp cân bằng giữa phát triển thân lá và rễ.
Tuần 4: Phân nhánh, ngắt ngọn lần 1
Hình thái:
6–8 lá thật, tua cuốn rõ, cây đạt chiều cao ~40–50cm.
Có thể tiến hành ngắt ngọn lần 1 để thúc phân nhánh.
Chăm sóc:
Làm giàn chữ A hoặc giàn đứng sẵn.
Buộc dây leo cho cây theo trục.
Dinh dưỡng:
Chuyển sang NPK 15-30-15 để thúc đẩy hình thành hoa.
Bổ sung thêm Canxi – Bo qua lá (chống rụng nụ, nứt thân).
Tuần 5: Chuẩn bị ra hoa – Tạo mầm hoa đực/cái
Hình thái:
Phân nhánh cấp 1 rõ, có mầm hoa tại nách lá.
Mỗi nhánh có thể ra 1 hoa đực hoặc hoa cái.
Chăm sóc:
Giữ cây sạch bệnh, làm sạch lá gốc.
Quan sát sâu ăn lá, rầy mềm.
Dinh dưỡng:
Tiếp tục bón thúc NPK 6-30-30 (giàu lân và kali).
Lý do: thúc đẩy quá trình phân hóa mầm hoa cái – tăng đậu trái về sau.
Tuần 4–5: Bấm ngọn, định hình thân chính và chuẩn bị ra hoa
Khi bước vào tuần thứ tư, cây dưa lưới bắt đầu chuyển từ giai đoạn sinh trưởng dinh dưỡng sang giai đoạn sinh trưởng sinh thực.
Đặc điểm hình thái: Cây đạt chiều cao trung bình từ 30–40cm, có 5–7 lá thật. Thân chính cứng cáp, tua cuốn bắt đầu phát triển mạnh.
Chăm sóc & kỹ thuật chuyên sâu:
Bấm ngọn (ngắt đỉnh sinh trưởng) ở lá thứ 6–7 nhằm kích thích cây phân nhánh cấp 1.
Lựa chọn 2 nhánh cấp 1 khỏe nhất để làm dây chính.
Buộc dây mềm để cố định cây vào giàn theo hướng thẳng đứng.
“Bấm ngọn đúng thời điểm giúp cây tập trung nuôi quả và kiểm soát số lượng nhánh, từ đó nâng cao năng suất và chất lượng trái.”
Dinh dưỡng: Tăng cường kali và lân giúp thúc đẩy quá trình ra nụ. Bổ sung vi lượng (Bo, Zn, Fe) qua lá để cải thiện sức đề kháng và phát triển mô phân sinh.
xem thêm: hướng dẫn ngắt ngọn cho dưa lưới
Tuần 6–7: Xuất hiện hoa cái – Thụ phấn & kiểm soát số lượng trái
Đây là giai đoạn nhạy cảm, quyết định đến năng suất thực tế của cây.
Hình thái sinh học: Hoa đực và hoa cái xuất hiện, thường hoa cái mọc ở vị trí lá thứ 8–12 trên nhánh cấp 1.
Kỹ thuật quan trọng:
Thụ phấn nhân tạo vào buổi sáng (6h–9h). Chọn hoa cái mới nở và hoa đực đồng loạt để đảm bảo hiệu quả.
Chỉ giữ lại 1 quả/cây ở vị trí thích hợp nhất (thường là hoa cái thứ 2 hoặc 3), các hoa còn lại nên được ngắt bỏ để cây tập trung dưỡng quả.
“Trong nhà màng hoặc điều kiện thiếu côn trùng, thụ phấn nhân tạo là yếu tố bắt buộc nếu muốn đạt tỷ lệ đậu quả >90%.”
Chế độ dinh dưỡng:
Sử dụng NPK 10-30-20 hoặc 6-30-30 để thúc đẩy quá trình ra hoa – đậu quả.
Bổ sung canxi-boron để ngừa nứt trái, lép hạt.
Tuần 8–10: Giai đoạn phát triển quả – Điều chỉnh nước & phân hợp lý
Hình thái quả: Quả bắt đầu phình to rõ rệt, vỏ bóng, mô tế bào đang phân chia mạnh.
Chăm sóc kỹ thuật:
Tỉa bớt lá già dưới gốc để tạo thông thoáng.
Quấn nhẹ tua cuốn xung quanh dây buộc để giữ thăng bằng.
Kiểm tra và buộc nâng trái để tránh tiếp xúc trực tiếp mặt đất, hạn chế sâu bệnh.
Chế độ tưới & phân:
Tưới nước vừa phải, tránh dư ẩm làm trái nhạt và dễ rạn nứt.
Dinh dưỡng: ưu tiên phân hữu cơ đậm kali (K), giúp tăng độ ngọt và chắc trái.
Tuần 11–12: Hoàn thiện quả – Kiểm tra chín & thu hoạch
Dấu hiệu nhận biết:
Lưới trên vỏ nổi rõ, màu vỏ chuyển từ xanh sang vàng nhạt.
Cuống quả xuất hiện vết nứt viền nhỏ là lúc phù hợp để thu hoạch.
Trọng lượng quả trung bình từ 1.2–2.2kg/quả tùy giống.
Kỹ thuật thu hoạch:
Dùng kéo sắc cắt nhẹ nhàng, tránh giật hoặc xoay cuống gây tổn thương thân cây.
Lưu trữ nơi khô ráo, tránh ánh sáng trực tiếp sau thu hoạch 1–2 ngày để quả “hoàn hương” (tăng mùi thơm tự nhiên).
Câu hỏi thường gặp (FAQs)
Q1: Có thể giữ nhiều quả trên 1 cây để tăng năng suất không?
A: Không nên. Dưa lưới là cây tập trung dưỡng trái. Giữ nhiều quả khiến cây phân tán dinh dưỡng, chất lượng và độ ngọt sẽ giảm.
Q2: Tại sao cây bị rụng nụ nhiều dù chăm sóc tốt?
A: Nguyên nhân thường đến từ thiếu sáng, dư đạm hoặc không đủ kali – bo. Cần điều chỉnh phân và tăng chiếu sáng.
Q3: Có nên dùng phân bón lá hay chỉ tưới gốc là đủ?
A: Kết hợp cả hai. Bón lá bổ sung vi lượng nhanh chóng, đặc biệt trong giai đoạn cần ra hoa hoặc phục hồi sau stress.
“Kỹ thuật trồng dưa lưới chính xác không chỉ là kỹ thuật – đó là sự kết hợp giữa khoa học và thấu hiểu cây trồng, giữa dữ liệu và cảm quan thực tế.”
Tổng kết & Lời khuyên chuyên gia
Qua từng tuần, bạn sẽ thấy rõ sự thay đổi hình thái và nhu cầu sinh lý của cây dưa lưới. Sự thành công không nằm ở việc chỉ biết cách chăm mà nằm ở việc chăm đúng thời điểm và hiểu lý do phía sau mỗi thao tác.
Một số khuyến nghị cuối cùng:
Ghi nhật ký chăm sóc theo tuần để dễ kiểm soát và điều chỉnh.
Luôn chuẩn bị sẵn các giải pháp phòng sâu bệnh chủ động.
Không chạy theo phân bón hóa học nếu chưa hiểu rõ tác động của từng loại.
Bạn có thể đọc thêm bài viết liên quan như Kỹ thuật thụ phấn nhân tạo cho dưa lưới hoặc Thông số nhiệt độ – độ ẩm lý tưởng khi trồng dưa lưới.
