Kế hoạch dự án trồng cà chua TN05 tại Đơn Dương, Lâm Đồng

Mục tiêu và phạm vi dự án

• Mục tiêu: Xây dựng mô hình trồng cà chua lai F1 TN05 trên diện tích khoảng 1 ha tại huyện Đơn Dương, tỉnh Lâm Đồng. Mô hình vừa nhằm cung cấp cà chua hàng hóa chất lượng cao cho thị trường địa phương và TP Hồ Chí Minh, vừa đánh giá sự khác biệt về năng suất – chất lượng giữa phương pháp trồng đất truyền thống và phương pháp trồng giá thể trong nhà kính.
• Phạm vi: Triển khai trong 12 tháng (từ tháng 8/2025 đến tháng 7/2026), bao gồm giai đoạn chuẩn bị đất/giá thể, gieo ươm giống, trồng và chăm sóc, thu hoạch, đánh giá hiệu quả kinh tế – kỹ thuật.

Điều kiện tự nhiên tại Đơn Dương

• Địa hình và khí hậu: Đơn Dương nằm trên cao nguyên Lâm Đồng, độ cao trung bình 800–1 000 m nên khí hậu mát mẻ. Nhiệt độ trung bình năm ở Lâm Đồng dao động từ 20–28 °C; mùa nắng ngắn (tháng 3–5) nhiệt độ ngày cao nhất khoảng 29 °C, tháng nóng nhất là tháng 4 với nhiệt độ cao và thấp trung bình lần lượt là 30 °C và 20 °Cjcweather.com. Mùa lạnh (tháng 11–2 năm sau) nhiệt độ trung bình dưới 28 °C; tháng lạnh nhất (tháng 1) dao động 16–27 °Cjcweather.com.
• Lượng mưa và độ ẩm: Lượng mưa trung bình năm 1 750–3 150 mm, mưa tập trung từ tháng 5 đến tháng 11 và tháng 9 thường có mưa nhiều nhấtjcweather.com. Độ ẩm tương đối trung bình 75–85 %jcweather.com. Điều kiện này thuận lợi cho cây rau quả ôn đới như cà chua, song cần chú ý phòng bệnh do ẩm độ cao.

Lựa chọn giống và đặc điểm giống TN05

• Nguồn gốc và ưu điểm: TN05 là giống cà chua lai F1 nhập nội từ Hàn Quốc, thuộc nhóm sinh trưởng vô hạn. Giống có khả năng sinh trưởng khỏe, chống đổ tốt và chịu thâm canh; quả to, thịt dày, nhiều bột, khi chín có màu đỏ tươi đẹp, độ ngọt cao và ít hạt; quả cứng nên dễ vận chuyểnbaonamdinh.vn. TN05 có khả năng kháng bệnh héo xanh và chịu rét khá tốtbaonamdinh.vn.
• Thời vụ khuyến nghị: theo gợi ý của một trang kỹ thuật, giống TN 05 thích hợp gieo trồng vụ Đông Xuân (thời tiết mát mẻ)loiloidan.vn nhưng tại Lâm Đồng khí hậu mát quanh năm nên có thể trồng nhiều vụ. Tại nhà kính, giống có thể trồng quanh năm.
• Nguồn cung giống: nên mua hạt giống từ các nhà phân phối uy tín như Trang Nông, Hachi, Vinaseed hoặc Pacific Seedsloiloidan.vn để đảm bảo độ thuần và tỷ lệ nảy mầm.

Kỹ thuật trồng trên đất truyền thống

Chuẩn bị đất và vật tư

• Luân canh: không trồng cà chua hoặc cây họ cà trên cùng diện tích trong 2–3 vụ liên tiếp để hạn chế bệnh héo xanh. Có thể luân canh với bắp cải, hành tây, dưa leo hoặc cây ăn lá.
• Làm đất:
  • Chọn đất thịt nhẹ, đất phù sa hoặc đất pha cát giàu mùn, thoát nước tốt. Một bài kỹ thuật cho biết đất trồng cà chua thích hợp nhất là đất tơi mùn hoặc đất pha cát; có thể trồng trên đất lúa hoặc đất sau vụ bắp cải và các loại cây bón nhiều phân hữu cơnongdientrang.com.
  • Độ pH đất thích hợp khoảng 6–6,5; nếu đất chua hơn cần bón vôi cải tạonongdientrang.com.
  • Làm đất kỹ, cày bừa sâu 20–25 cm, phơi ải 7–10 ngày để diệt mầm bệnh. Lên luống cao 25–30 cm, rộng 1–1,2 m, rãnh 30–40 cm để thoát nước tốt.
• Phân bón:
  • Bón lót mỗi sào (1 000 m²) khoảng 10–12 tấn phân chuồng hoai mục + 200 kg lân + 100 kg kali + 100 kg NPK (20-20-15).
  • Phân hóa học chia làm 3–4 lần: bón thúc lần 1 sau khi cây hồi xanh (7–10 ngày sau trồng); lần 2 khi cây bắt đầu ra hoa; lần 3 và 4 khi quả đang lớn.
• Cây con: Ngâm hạt vào nước ấm 1 – 2 giờ, sau đó ủ ẩm 24 giờ. Gieo vào khay hoặc bầu đất, khoảng 25–30 ngày có thể đem trồng.

Trồng và chăm sóc

• Mật độ và khoảng cách: trồng hàng đôi so le, khoảng cách 50 × 50 cm hoặc 70 × 50 cm tùy điều kiện đất. Cây cần cắm cọc hoặc giăng dây để buộc thân, giữ thẳng đứng.
• Tưới nước: Giữ ẩm thường xuyên nhưng không để úng. Trong mùa mưa, cần rãnh thoát nước; mùa khô tưới nhỏ giọt hoặc phun mưa nhẹ.
• Chăm sóc:
  • Tỉa bỏ lá già, cành nhánh bị sâu bệnh, chừa 2–3 cành chính.
  • Thường xuyên làm cỏ, vun gốc, xới xáo.
  • Theo dõi sâu bệnh (rầy, bọ trĩ, bệnh mốc sương, héo xanh); ưu tiên biện pháp sinh học, hạn chế thuốc hóa học.
• Thu hoạch: TN05 bắt đầu thu sau 85–90 ngày (khoảng 3 tháng) tùy điều kiện. Với phương pháp trồng đất, năng suất đạt ~50–60 tấn/ha (khoảng 5–6 kg/cây) nếu chăm sóc tốt; giá bán dao động 15 000–17 000 đ/kg.

Xem thêm: kỹ thuật trồng cà chua từ a-z cho người mới bắt đầu

Phương pháp trồng trên giá thể (nhà kính)

Cấu trúc nhà kính và giá thể

• Nhà kính: nhà bằng màng plastic cao 4–5 m, có hệ thống thông gió và cửa lưới chống côn trùng. Bên trong lắp hệ thống tưới nhỏ giọt và dây treo để dẫn thân.
• Giá thể: hỗn hợp xơ dừa nghiền, mụn dừa, vỏ trấu, than bùn hoặc peat moss phối trộn với phân hữu cơ hoai mục (tỉ lệ khoảng 60 % xơ dừa + 20 % vỏ trấu + 20 % phân compost). Hỗn hợp này tơi xốp, giữ ẩm và thông thoáng, giúp rễ phát triển khỏe. Các túi giá thể đặt trên giá cao 20–25 cm so với nền nhà kính.

Quy trình trồng và chăm sóc

• Ưu điểm: Theo kết quả thực nghiệm của Trung tâm Khuyến nông Lâm Đồng, cà chua trồng trên giá thể phát triển tốt hơn so với trồng trên đất khi điều kiện chăm sóc giống nhau. Cây trên giá thể ra nhiều nhánh hoa, nhánh khỏe, có khả năng chịu lực và nâng đỡ cụm quả 12–15 quả đều. Giá thể phối trộn tơi xốp giúp cây sinh trưởng tốt, có khả năng kháng bệnh cao; hệ thống nhà kính chủ động nhiệt độ, giảm tác hại thời tiết, cây ra trái tập trung, thu hoạch nhanh, hạn chế phun thuốc bảo vệ thực vật và tạo ra sản phẩm sạch.
• Nhược điểm: Chi phí đầu tư nhà kính và giá thể ban đầu cao; yêu cầu kỹ thuật chăm sóc và quản lý dinh dưỡng khắt khe; hệ thống tưới và điều khiển EC/pH cần thiết. Tuy nhiên, mô hình giúp kiểm soát lượng phân bón và dễ dàng loại bỏ cây bệnh để tránh lây lan.
• Mật độ: đặt túi giá thể dọc hàng, mỗi túi (dài 1 m) trồng 2 cây, mật độ 3 – 3,4 cây/m².
• Tưới và bón dinh dưỡng: dùng hệ thống tưới nhỏ giọt cung cấp nước và dung dịch dinh dưỡng. Theo mô hình tại xã Tân Văn (Lâm Hà), phân bón và nước tưới được cấp qua hệ thống nhỏ giọt, tập trung vào rễ; người trồng dùng máy đo EC để kiểm soát nồng độ dinh dưỡng.
• Chăm sóc:
  • Dẫn thân: buộc dây và hạ thân khi cây cao để kéo dài thời gian khai thác.
  • Tỉa lá vàng, ngắt chồi nách tương tự trồng đất.
  • Theo dõi dịch hại, xử lý sớm. Khi cây bị bệnh, loại bỏ cả cây và túi giá thể đó để tránh lây lan.
• Thu hoạch và năng suất: Cà chua trồng trên giá thể bắt đầu cho thu hoạch sau 85–90 ngày, quả to bóng, khoảng 2 quả/kg. Tại mô hình Tân Văn, năng suất đạt khoảng 18 tấn mỗi sào 1 000 m² (tương đương 180 tấn/ha) và lợi nhuận trên 200 triệu đồng/1 000 m² – cao hơn rất nhiều so với trồng đất.

Xem thêm: Kỹ thuật trồng cà chua trong giá thể

So sánh trồng đất và trồng giá thể

Dự toán chi phí và lợi nhuận (1 ha)

• Trồng đất (1 ha):
  • Chi phí: làm đất & lên luống (~15 triệu đ), giống TN05 (~8 triệu đ), phân bón và thuốc (~40 triệu đ), nhân công (~30 triệu đ). Tổng: khoảng 93 triệu đ.
  • Năng suất & doanh thu: 50 tấn × 15 000 đ/kg = 750 triệu đ doanh thu. Trừ chi phí, lãi khoảng 657 triệu đ/ha/vụ.
• Trồng giá thể (1 ha nhà kính):
  • Chi phí: xây dựng nhà kính và hệ thống tưới (~1,5 tỷ đ), giá thể và túi trồng (~300 triệu đ), giống (~10 triệu đ), dinh dưỡng và phân (~70 triệu đ), nhân công kỹ thuật (~80 triệu đ). Tổng đầu tư ban đầu khoảng 2 tỷ đ (nhà kính sử dụng 5–7 năm).
  • Năng suất & doanh thu: 180 tấn × 17 000 đ/kg = 3 060 triệu đ doanh thu/vụ. Trừ chi phí vận hành (≈ 0,2 tỷ đ/vụ) và khấu hao nhà kính (≈ 0,3 tỷ đ/năm), lợi nhuận khoảng 2,5 tỷ đ/vụ.
• Nhận xét: mặc dù vốn đầu tư lớn, mô hình trồng giá thể cho hiệu quả kinh tế gấp nhiều lần trồng đất; thích hợp hộ nông dân có khả năng đầu tư dài hạn và hướng tới sản xuất hữu cơ/công nghệ cao.

Rủi ro và giải pháp

Kết luận

Dự án trồng cà chua TN05 tại Đơn Dương – Lâm Đồng hoàn toàn khả thi nhờ khí hậu mát mẻ, đất đai màu mỡ và sự hỗ trợ từ giống lai TN05 có năng suất cao. Trồng trên đất phù hợp với hộ nông dân vốn nhỏ, còn mô hình giá thể trong nhà kính đòi hỏi vốn và kỹ thuật cao nhưng mang lại năng suất và lợi nhuận vượt trội, sản phẩm sạch và chất lượng cao. Nhà đầu tư cần cân nhắc mục tiêu, nguồn vốn và khả năng quản lý để lựa chọn phương thức phù hợp.

Nguồn tham khảo:

Đặc điểm khí hậu Lâm Đồng – https://jcweather.com/khi-hau-lam-dong/

Từ thành công của mô hình trồng cà chua trên đất hai lúa ở Yên Lợi – Báo Nam Định

Báo khuyến nông Lâm Đồng